Badania psychologiczne osób występujących o pozwolenie na broń i wymagane do wykonywania innych zawodów wskazanych w ustawach

1. Badania psychologiczne osób ubiegających się  lub posiadających pozwolenie na broń.


Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób występujących o wydanie pozwolenia na broń lub zgłaszających do rejestru broń pneumatyczną oraz posiadających pozwolenie na broń lub zarejestrowaną broń pneumatyczną (Dz. U. nr 0, poz. 2210) badanie psychologiczne wykonuje się w przypadku ubiegania się o pozwolenia na broń. Osoba może ubiegać się o broń w celach:

  • ochrony osobistej
  • łowieckich
  • sportowych
  • kolekcjonerskich
  • pamiątkowych
  • szkoleniowych
  • do realizacji rekonstrukcji historycznych

Badanie psychologiczne obejmuje ocenę sprawności intelektualnej, osobowości - z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej.
W przypadku posiadania pozwolenia na broń badanie i wymagane orzeczenia wydawane są raz na pięć lat.

Badania odbywają się po uprzednim sprawdzeniu dowodu tożsamości osoby przystępującej do badań (dowód osobisty, paszport).

Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:

  1. Nie mającym ukończonych 21 lat (na wniosek szkoły, organizacji sportowej, Polskiego Związku Łowieckiego albo stowarzyszenia obronnego pozwolenie może być wydane osobie mającej ukończone 18 lat, jednakże tylko na broń służącą do celów sportowych lub łowieckich).
  2. Z zaburzeniami psychicznymi, o których mowa w ustawie z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, lub o znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej.
  3. Wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego.
  4. Uzależnionym od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych.
  5. Nie posiadającym miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
  6. Stanowiącym zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego.
  7. Skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
  8. Skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za nieumyślne przestępstwo:
  • przeciwko zdrowiu i życiu,
  • przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.  


Podstawa prawna: art. 15 ust. 7 Ustawy o broni i amunicji z dn. 21 maja 1999 roku (Dz. U. z 1999, poz.549).

 

2. Badania sędziów, asesorów sądowych, prokuratorów, kuratorów i komorników sądowych.


Badania psychologiczne osób ubiegających się o sprawowanie urzędu sędziego, prokuratora, asesora, komornika, kuratora sądowego obejmują wywiad bezpośredni oraz obserwację kandydata wraz z zastosowaniem narzędzi diagnostycznych. Na ich podstawie psycholog określa i opisuje cechy osobowości kandydata w zakresie umiejętności poznawczych i społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności do samodzielnego oceniania sytuacji i podejmowania decyzji oraz odporności na stres. Psycholog wydaje zaświadczenie o zdolności kandydata do sprawowania urzędu  w zakresie dotyczącym sprawności psychologicznej Zaświadczenie psychologiczne może być wykorzystane przez kandydata w toku innych postępowań w sprawie powołania do pełnienia urzędu w terminie 12 miesięcy od daty wystawienia. Dla oceny możliwości wykorzystania zaświadczeń w innym postępowaniu w sprawie powołania do pełnienia urzędu przyjmuje się datę zgłoszenia przez kandydata swojej kandydatury w tym postępowaniu.


Podstawa prawna do przeprowadzenia badań:


Sędzia: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 września 2014 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych do objęcia urzędu sędziego (Dz. U. z 2014, poz. 1293)


Asesor sądowy: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych kandydatów do objęcia urzędu asesora sądowego (Dz. U. z 2016, poz.171)


Kurator sądowy: Ustawa o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz. U. z 2001, nr  98, poz. 1071). Do określenia stanu zdrowia wymaganego do podjęcia obowiązków kuratora zawodowego lub aplikanta kuratorskiego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przeprowadzania badań kandydatów do objęcia urzędu sędziego.


Prokurator:  Ustawa Prawo o prokuraturze z dnia 28 stycznia 2016 r. (Dz. U. z 2016, poz. 177). Zdolność do pełnienia obowiązków prokuratora określa się na podstawie przepisów dotyczących przeprowadzania badań kandydatów do objęcia urzędu sędziego.

 

Komornik i asesor komorniczy: Na podstawie Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997r. (Dz. U. z 1997, nr 133, poz. 882) zdolność do pełnienia obowiązków komornika stwierdza się w oparciu o przepisy wydane na podstawie Ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 133) regulujące zakres i sposób przeprowadzania badań kandydatów do objęcia urzędu sędziego.

 

3. Badania inspektorów transportu drogowego.


Badania psychologiczne obejmują w szczególności określenie poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych, a także określenie poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej osoby badanej. Badanie ma na celu wykluczyć zaburzenia funkcjonowania psychologicznego.
Badanie psychologiczne wykonywane jest na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę i przeprowadza się je przed wstępnymi badaniami lekarskimi, w terminach przewidzianych dla wykonywania badań lekarskich okresowych, w terminach przewidzianych dla wykonywania badań lekarskich kontrolnych, o ile lekarz przeprowadzający takie badania uzna za wskazane przeprowadzenie badań psychologicznych oraz w przypadku użycia broni palnej niezgodnie z obowiązującymi przepisami.
 
 
Podstawa prawna: Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 7 lutego 2002 r. w sprawie warunków i trybu przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności inspektora transportu drogowego. (Dz.U. z 2002, nr 12, poz. 117)


4. Badania strażników miejskich i gminnych.

 

Badanie psychologiczne przeprowadza się w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności strażnika. Badanie psychologiczne obejmuje określenie sprawności intelektualnej, ocenę osobowości ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania psychologicznego w trudnych sytuacjach, określenie poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej osoby badanej. Badaniu podlegają osoby ubiegające się o przyjęcie do służby w strażach gminnych oraz osoby pełniące służbę w strażach gminnych (miejskich). Badanie psychologiczne wykonywane jest na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę i przeprowadza się je przed wstępnymi badaniami lekarskimi, w terminach przewidzianych dla wykonywania badań lekarskich okresowych, w terminach przewidzianych dla wykonywania badań lekarskich kontrolnych, o ile lekarz przeprowadzający takie badania uzna za wskazane przeprowadzenie badań psychologicznych.


Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 sierpnia 2010 r. w sprawie badań psychologicznych strażników gminnych (miejskich) (Dz. U. z 2010, nr 150, poz. 1012)

 

5. Badania osób ubiegających się lub posiadających licencję detektywa.


Badanie psychologiczne przeprowadza się w celu oceny zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania czynności w zakresie usług detektywistycznych u osoby ubiegającej się o wydanie licencji detektywa lub osoby posiadającej licencję detektywa.
W badaniu psychologicznym ocenie podlegają: poziom umysłowy, osobowość z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych i poziom dojrzałości społecznej i emocjonalnej.
Badanie ma na celu wykluczyć zaburzenia funkcjonowania psychologicznego.
Osoba posiadająca licencję detektywa podlega okresowym badaniom psychologicznym nie rzadziej niż raz na 5 lat.

 

Podstawa prawna: Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie albo posiadających licencję detektywa (Dz. U. z 2011, nr 251, poz. 1511)


8. Badanie psychologiczne dla osób ubiegających się lub posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej.

 

Badanie psychologiczne przeprowadza się w celu oceny zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania czynności w zakresie pracownika ochrony fizycznej.

Badanie psychologiczne obejmuje ocenę sprawności intelektualnej, osobowości - z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej oraz inne badania psychologiczne, w przypadku stwierdzenia przez psychologa, że są one niezbędne do prawidłowej oceny funkcjonowania psychologicznego osoby ubiegającej się lub posiadającej wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej.

 

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wpis lub posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej( Dz. U. z 2013, poz. 1715)

 

7. Badanie psychologiczne dla osób posiadających prawo lub ubiegających się o kierowanie działalnością gospodarczą, w tym także osób zatrudnionych przy wytwarzaniu i obrocie materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, wyrobami dla wojska lub policji.


W badaniu psychologicznym ocenia się poziom umysłowy, osobowość z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych i poziom dojrzałości społecznej i emocjonalnej.
Badanie ma na celu wykluczyć zaburzenia funkcjonowania psychologicznego.

Podstawa prawna: Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 sierpnia 2002 r. w sprawie badań psychiatrycznych i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających prawo do wykonywania lub kierowania działalnością gospodarcza albo bezpośrednio zatrudnionych przy wytwarzaniu i obrocie materiami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. ( Dz. U. z 2002, nr 150, poz. 1246)
 
8. Badania osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na nabywanie oraz przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.


Badaniami psychologicznymi  objęte są osoby zatrudnione przy załadunku, rozładunku i przewozie materiałów wybuchowych oraz osoby zatrudnione w zakładach górniczych: wydawcy MW, górnicy strzałowi oraz inne osoby mające lub mogące mieć styczność z materiałami wybuchowymi.
Badanie psychologiczne obejmuje określenie poziomu rozwoju umysłowego, dojrzałości społecznej i emocjonalnej oraz opis cech osobowości.

 

Podstawa prawna: Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2003 r. w sprawie badań psychiatrycznych i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na nabywanie oraz przechowywanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.    (Dz. U. z 2003, nr 158, poz. 1536)

 

9. Badania do licencji pracownika zabezpieczenia technicznego.


Badaniu psychologicznemu podlegają osoby, które wykonują czynności polegające na montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji i naprawy w miejscach ich zainstalowania, a także na montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawy i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania.
Badanie psychologiczne wykonywane jest też u osoby posiadającej drugi stopień  licencji  i z tego tytułu uprawnionej do opracowywania projektów zabezpieczenia technicznego oraz organizowania i kierowania zespołami pracowników zabezpieczenia technicznego.
Celem badania psychologicznego jest ocena, czy osoba badana posiada zdolność psychiczną do wykonywania zadań pracownika zabezpieczenia technicznego I lub II stopnia.
Badanie psychologiczne obejmuje ocenę sprawności intelektualnej, osobowości - z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej oraz inne badania psychologiczne, w przypadku stwierdzenia przez psychologa, że są one niezbędne do prawidłowej oceny funkcjonowania psychologicznego osoby ubiegającej się o licencję pracownika zabezpieczenia technicznego.
Badanie psychologiczne wykonywane jest zgodnie z ogólnymi zasadami badań profilaktycznych. Ponieważ dla pracowników zabezpieczenia technicznego nie zostało dotychczas wydane żadne rozporządzenie określające zakres badań profilaktycznych, lekarz medycyny pracy kieruje na badania psychologiczne na zasadach zawartych w ustawie o zawodzie lekarza, a także w aktach prawnych dotyczących podobnych grup zawodowych (np. dotyczących warunków badania psychologicznego  do licencji detektywa, licencji pracownika ochrony fizycznej, badania pracowników wynikających z art. Kodeksu pracy).


Podstawa prawna: Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 1997, nr 114, poz. 740) oraz Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej, wzoru wniosku o wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego oraz wzoru zaświadczenia o wpisie na te listy (Dz. U. z 2013, poz. 1628).


10.Badania pracowników Służby Leśnej.


Na stanowiska pracowników Służby Leśnej  nie zatrudnia się osób z zaburzeniami psychicznymi, o których mowa w przepisach o ochronie zdrowia psychicznego, lub o znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej oraz osób  wykazujących istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego i  uzależnionych od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych.
W badaniu psychologicznym ocenia się poziom umysłowy, osobowość z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych oraz poziom dojrzałości społecznej i emocjonalnej.
Badanie ma na celu wykluczyć zaburzenia funkcjonowania psychologicznego.


Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk, stopni służbowych oraz zasad wynagradzania w Służbie Leśnej (Dz. U. z 2003, nr 11, poz. 123)


11. Badania członków OSP.


Członkowie ochotniczej straży pożarnej, biorący bezpośredni udział w działaniach ratowniczych podlegają bezpłatnym badaniom lekarskim i psychologicznym.
Badanie psychologiczne  wykonywane  jest na podstawie skierowania wystawionego przez Wójta, Burmistrza, lub Prezydenta Miasta, właściwego ze względu na siedzibę Ochotniczej Straży Pożarnej.


Podstawa prawna: Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r (Dz. U. z 2009, nr 178, poz. 1380) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie przeprowadzania okresowych bezpłatnych badań lekarskich członków ochotniczej straży pożarnej biorących bezpośredni udział w działaniach ratowniczych ( Dz. U. z 2009, nr 210, poz. 1627).

 

JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO BADANIA PSYCHOLOGICZNEGO:


Na badanie proszę przynieść:

  • Dowód osobisty
  • Skierowanie na badanie (jeśli zostało wydane przez policję, pracodawcę lub lekarza)
  • Osoby z wadami wzroku – okulary
  • Dane do wystawienia rachunku – w przypadku skierowania wydanego przez pracodawcę

Na badaniu powinno się być wypoczętym. Dzień wcześniej nie należy spożywać alkoholu ani środka o podobnym działaniu.
Orzeczenie wydawane jest osobiście osobie badanej, w terminie ustalonym indywidualnie podczas badania. Warto wiedzieć zanim przyjdziesz na badanie:

1. Badanie psychologiczne osoby ubiegającej się obejmuje w szczególności określenie poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także określenie poziomu dojrzałości społecznej tej osoby.
2. Zakres badania psychologicznego może zostać rozszerzony, jeżeli psycholog upoważniony do prowadzenia badania uzna to za niezbędne do prawidłowego określenia sprawności psychologicznej osoby badanej.
3. Osoba poddająca się badaniu ponosi koszta badania niezależnie od jego wyniku. Opłata dotyczy badania a nie orzeczenia pozytywnego. O orzeczeniu pozytywnym decyduje wynik badania.
4. Psycholog upoważniony, na podstawie wyników badań, wydaje orzeczenie psychologiczne.
5. Orzeczenie psychologiczne stanowi podstawę do wydania pozwolenia na broń przez okres 2 miesięcy od daty wydania orzeczenia.
6. Orzeczenie psychologiczne psycholog upoważniony wystawia z kopią; oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana, a w przypadku negatywnego orzeczenia sporządza się drugą kopię, którą przekazuje się właściwemu organowi Policji.
7. Od orzeczenia psychologicznego przysługuje odwołanie wnoszone na piśmie.
8. Odwołanie, przysługuje osobie ubiegającej się oraz właściwemu organowi Policji.
9. Osoba ubiegająca się wnosi odwołanie wraz z jego uzasadnieniem w terminie 30 dni, a właściwy organ Policji w terminie 45 dni, od dnia otrzymania orzeczenia.
10. Odwołanie wnoszone jest za pośrednictwem psychologa, który wydał orzeczenie.
 11. Psycholog, za którego pośrednictwem wnoszone jest odwołanie, przekazuje je, wraz z dokumentacją badań, do podmiotu odwoławczego w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania.
12. Powtórne badanie przeprowadza psycholog, w terminie nie dłuższym niż 30 dni - licząc od dnia otrzymania odwołania przez podmiot odwoławczy.
13. Psycholog przeprowadzający badanie w trybie odwołania musi posiadać upoważnienie do ich wydawania w rozumieniu przepisów rozporządzenia.
14. Orzeczenie psychologiczne wydane w trybie odwołania jest ostateczne.
 
mgr Iga Buczyńska, mgr Renata Buczyńska